وزیر امور خارجه کشورمان در گفت‌وگویی مواضع ایران را درباره پاره‌ای مسائل موجود در سطح منطقه و جهان از جمله وضعیت کنونی برجام تشریح کرد.
محمدجواد ظریف، وزر امور خارجه ایران در گفت‌وگو با شبکه راشاتودی درباره وضعیت برجام و این که آیا این توافق از بین رفته است یا خیر گفت: نه این طور نیست. چراکه من باور دارم برجام یک دستاورد مهم در دیپلماسی بود و خیلی زود است که درباره از بین رفتن آن صحبت کنیم.
وی همچنین در این باره گفت که متاسفانه کشورهای اروپایی نتوانسته‌اند پولشان را در جایی هزینه‌کنند که حرف آن را می‌زنند. آن‌ها حمایتشان از برجام را اعلام کرده‌اند اما آماده ریسک کردن و سرمایه‌گذاری برای حفظ یک دستاورد مهم دیپلماسی نبودند. ما[فقط] درباره اروپا حرف می‌زنیم چون روابط خوبی با روسیه و چین [به عنوان شرکای برجام] داریم، البته آمریکا بر این دو کشور نیز اثر گذاشته است. تحریم‌های آمریکا که نه، بلکه اقداماتی غیرقانونی که من به آن جنگ اقتصادی علیه ایران می‌گویم، بر این دو کشور اثر گذاشته است. اما اروپایی‌ها علیرغم اظهارات کلی در حمایت از برجام، آماده سرمایه‌گذاری برای آن نبوده‌اند. این که آن‌ها به تعهداتشان عمل کنند، اهمیت دارد.
ظریف در ادامه با اشاره به مذاکرات اخیر هیئت‌های دیپلماتیک ایران و فرانسه گفت که هدف از این مذاکرات این بوده است که آن‌ها[فرانسه] ببینند که چطور می‌توانند به تعهدات خودشان عمل کنند و مذاکره دوباره‌ای بر سر توافق برجام و تجدید نظر در آن مطرح نیست بلکه موضوع فقط اجرای آن است.
وزیر امور خارجه ایران در پاسخ به این که آیا توصیه او به اروپایی‌ها در چند وقت اخیر برای نپذیرفتن سلطه آمریکا و احترام به قوانین بین‌المللی، تاثیری داشته است، گفت که او کسی را موعظه نکرده و فقط درباه واقعیت‌ها صحبت می‌کند، اما اروپایی‌ها باید بدانند که میل آمریکایی‌ها برای نقض قوانین بین‌المللی، در هرجا و هر زمانی که بخواهند، با [نقض] برجام متوقف نخواهد شد.
وی سپس درباره این که آیا اروپا تمایل آن را دارد و خواهد توانست که در برابر خواست آمریکا درباره برجام بایستد، اظهار کرد: فقط می‌توانم این را بگویم که این همان کاری است که باید انجام بدهند. این که چگونه می‌خواهند این کار را انجام بدهند، با آمریکایی‌ها مقابله کنند یا متقاعدشان کنند، تصمیم خودشان است. من فکر می‌کنم آمریکایی‌ها متقاعد نخواهند شد مگر این که با عزم سراسر جهان برای تایید اصول قوانین بین‌المللی مواجه شوند. میل یک زورگو[برای زورگویی] در صورت عدم مواجه شدن با واکنش، تقویت خواهد شد. بستگی دارد، ما در نوع تعامل اروپایی‌ها با آمریکا مداخله نمی‌کنیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان به علاوه درباره این که آیا انتظار دارد اروپایی‌ها شرکت‌های خودشان را وادار به تجارت با ایران کنند گفت که نه آن‌ها نمی‌توانند این کار را انجام دهند اما می‌توانند به قوانین خودشان عمل کنند.
وی با اشاره به این که با دقت درباره توافق هسته‌ای مذاکره شده است، گفت که آینده ایران به برجام بستگی ندارد و «ما آینده‌مان را چه با برجام و چه بدون آن می‌سازیم».
ظریف به تلاش موفقیت‌آمیز ایران در احیای اقتصاد و ارزش پول خود نیز اشاره کرد و گفت: ما باور داریم که برجام دستاور مهمی است که نباید از بین برود اما از بین رفتن آن، ضربه‌ای به دیپلماسی خواهد بود، نه ضربه به ایران. ما می‌خواهیم شاهد نجات یافتن این دستاورد باشیم اما اگر اروپایی‌ها نتوانند سهم خودشان[از توافق] را انجام بدهند، همه ما از جمله آمریکا زیان خواهیم کرد.
وزیر امور خارجه ایران سپس درباره اجرایی شدن اینستکس توضیح داد: من هیچ موردی را نمی‌شناسم و برایم مهم نیست چراکه اینستکس یک سازوکار اروپایی و تلاش اروپا برای دور زدن تحریم‌ها است. برای اروپایی‌ها این سازوکار پیش‌نیازی برای عمل کردن به 11 تعهد آن‌ها پس از زمان خروج آمریکا از برجام است. این تعهدات با علم بر این شکل گرفته‌اند که آمریکا در آن همکاری نخواهد کرد
و این‌ها تعهداتی هستند که باید به آن عمل کنند و ما بر سر آن مذاکره می‌کنیم. اگر می‌خواهند با آمریکا [در این باره] رایزنی کنند، این به خودشان ارتباط دارد.
وی سپس با اشاره به این که ایران چهل سال است که بدون رابطه با آمریکا پابرجا است گفت که «ما هیچ وقت در برابر آمریکا زودباور نخواهیم بود».
ظریف در بخشی دیگر از این گفت‌وگو ضمن اشاره به این که منافع اقتصادی یکی از اصول برجام است گفت که این توافق بر دو رکن عدم اشاعه تسلیحات هسته‌ای و عادی‌سازی روابط اقتصادی ایران استوار است.
او در پاسخ به این سوال که آیا ایران به منافع اقتصادی توافق هسته‌ای دست پیدا خواهد کرد، گفت: ممکن است به تمام منافع اقتصادی دست پیدا نکنیم اما فکر می‌کنم که جامعه بین‌المللی باید سر عقل بیاید و ببیند که اگر این جریان متوقف نشود، قربانیان بعدی در راه خواهند بود.
وزیر امور خارجه ایران ادامه داد: ایران کمترین وابستگی را به خارج داشته و اقتصاد آن توانسته است در برابر فشارهای آمریکا دوام بیاورد. کشورهای جهان تحت قطعنامه شواری امنیت سازمان ملل متعهد هستند که روابط اقتصادی ایران با جهان را عادی‌سازی کنند.
ظریف افزود: این که آمریکا بر تبدیل اقتصاد و دلارشان به نوعی سلاح برای برپا کردن جنگ علیه دیگران اصرار می‌ورزند، به نابودی آن منجر خواهد شد. استفاده افراطی از هرگونه قدرتی، سرانجام به از بین رفتن آن منجر خواهد شد. حالا ما شاهد آن هستیم که آمریکا از این اقدامات علیه چین و روسیه استفاده می‌کند و این در نهایت به انحطاط بازار اقتصاد آمریکا منجر خواهد شد.
وزیر امور خارجه ایران همچنین درباره حفظ امنیت خلیج فارس و تلاش آمریکا برای تشکیل ائتلافی با ادعای حفاظت از کشتیرانی در تنگه هرمز گفت که افزایش حضور نظامی در این مسیرهای آبی باریک، امنیت آن را افزایش نخواهد داد و تنها موجب ناامنی آن خواهد شد.
وی در ادامه با توجه به خط ساحلی ایران در خلیج فارس و دریای عمان گفت که تامین امنیت این منطقه بدون ایران ممکن نیست و آوردن کشورهای دیگر به این منطقه برای تهدید ایران یا حمله به آن، تنها موجب تنش و افزایش ناامنی خواهد شد.
ظریف راجع به این که آیا این اقدام آمریکا در خلیج فارس می‌تواند از سوی این کشور به عنوان سازوکاری برای به اجرا درآمدن تحریم‌هایش به کار گرفته شود و آیا با توجه به باریک بودن این آب‌راه بین‌المللی امکان مسدود ساختن فیزیکی آن وجود دارد یا نه، گفت: نه ما به طور فیزیکی مسدود نخواهیم شد چرا که اگر کار به اینجا برسد ما بیشترین قدرت را در منطقه داریم و کشوری ساحلی هستیم؛ هر میزان قدرت خارجی که به این منطقه وارد شود نمی‌تواند در این تغییری ایجاد کند و تنها موجب افزایش ناامنی خواهد شد. مانیز آن‌ها را به مسدود ساختن تهدید نمی‌کنیم. مشکل این است که آزادی کشتیرانی و امنیت انرژی باید برای همگان باشد و نمی‌توان دستچین کرد که چه کسی می‌تواند یا نمی‌تواند از آن‌ها بهره‌مند شود.
وزیر امور خارجه ایران درباره این که آیا دریای جنوبی چین بخشی از آبهای جهانی به حساب می‌آید هم گفت: ما به مضع چین احترام می‌گذاریم و همیشه خواهان ثبات و آرامش در دریای جنوبی چین بوده‌ایم اما باور داریم که نمی‌توان ثبات و آرامش در این منطقه را با زیان دیدن چین برقرار کرد، همان طور که ثبات و آرامش خلیج فارس و دریای عمان با متضرر شدن ایران برقرار نمی‌شود.
وی در ادامه درباره توقیف اخیر نفت‌کش‌ها در خلیح فارس گفت: من این را تلاش آمریکا برای یک‌طرفه کردن آزادی کشتیرانی و منع ایران از آن[آزادی کشتیرانی] میدانم. من توقیفق کشتیمان در جبل‌الطارق را یک نمونه بارز راهزنی دریای میدانم. ما به وضوح گفته‌ایم که اگر آمریکا از نفوذ اقتصادی خود بر کشوری استفاده کند تا مانع فروش نفت ایران به صورت شفاف و رسمی شود، ما از تمام روش‌هایی که داریم برای فروش نفتمان استفاده خواهیم کرد. قطعنامه شورای امنیت کشورهای دیگر را ملزم می‌کند که روابط اقتصادی با ایران را عادی‌سازی کنند و آمریکا در این میان فقط یک زورگو است.
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران در بخش دیگری از این گفت‌وگو درباره این که آیا ممکن است دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا به روش خود رفتاری سازنده از خود نشان بدهد که نتیجه آن به نفع ایران باشد، توضیح داد: من به عنوان یک دیپلمات نمی‌توانم دیپلماسی را نادیده بگیرم و وظیفه من این است که برای[دستیابی به] راهکارهای دیپلماتیک فعالیت کنم و به تلاشم ادامه خواهم داد اما ما یک میز مذاکره داشتیم که آمریکا آن را ترک کرد.
وی افزود:ما هیچ‌گاه تحت فشار و با دانستن این که نتیجه تنها برای مدت یک دوره ریاست جمهوری دوام خواهد آورد، مذاکره نخواهیم کرد.
ظریف در توضیح این که برخی اخبار حاکی از آن هستند که وی در سفر اخیرش به کویت، همراه با طرح پیشنهادی عدم تجاوز، پیشنهادی نیز برای عربستان سعودی داشته است گفت: معاهده عدم تجاوز برای تمامی همسایگان ما در خلیج فارس از جمله عربستان سعودی مطرح بوده است.
وی در پاسخ به این سوال که آیا شما با آن‌ها[عربستان سعودی] مذاکره خواهید کرد و اینکه آیا این مذاکرات دربرگیرنده عاملان غیر دولتی که تاکنون تقابل‌هایی با یکدیگر داشته‌اند نیز خواهد بود، گفت: بله بدون تردید. ما هیچ مشکلی با مذاکره بر سر امنیت منطقه‌مان با سعودی‌ها نداریم و این در برگیرنده هر ائتلافی علیه یکدیگر خواهد بود. یعنی عربستان سعودی عضو ائتلافی علیه ایران نخواهد بود و ایران نیز عضو ائتلافی بر ضد عربستان سعودی نخواهد بود و اقدامات متجاوزانه‌ای علیه یکدیگر نخواهیم داشت. آن‌ها نباید از سازمان‌های تروریستی حمایت کنند که متاسفانه از بسیاری از سازمان‌های تروریستی و تجزیه‌طلب حمایت می‌کنند. ما باید مشکلاتمان را به طور صلح‌آمیز حل کنیم و به یکدیگر در حل مشکلات منطقه کمک کنیم.
وزیر امور خارجه ایران همچنین ضمن مطرح کردن این که ایران شش سال پیش درباره حل بحران سوریه به طور صلح‌آمیز و حل مشکل یمن با راهکارهای سیاسی پیشنهادهایی به عربستان سعودی داد اما متاسفانه این کشور کاملا به آمریکا وابسته بوده و فکر می‌کند که می‌تواند تا آخرین سرباز آمریکایی جنگ‌هایش علیه ایران را انجام بدهد که این کارساز نخواهد بود، گفت: هیچ کسی خواهان سلطه بر منطقه نیست و نمی‌توان امنیت را از خارج خرید.
ظریف افزود: این شامل ایران نیز می‌شود اما ما خواهان حذف عربستان سعودی از منطقه نیستیم و این عربستان سعودی بوده است که به دفعات در پی حذف ایران از منطقه بوده است و این اتفاق نخواهد افتاد. هرچه زودتر همسایگان سعودی ما متوجه این بشنود که باید همیشه در منطقه در کنار همسایگانشان زندگی کنند، ما زودتر به یک گفتمان خوب، موفق و منطقی می‌رسیم.
